به گزارش مجله خبری نگار،این ضایعات در اندازه و رنگهای مختلف تشکیل میشوند و ممکن است همزمان در یک یا هر دو سوراخ بینی به تنهایی یا خوشهای از پولیپها رشد کنند.
در ادامه قصد داریم درباره پولیپ بینی و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم.
افرادی که معمولا احساس سرماخوردگی دارند و بهبود پیدا نمیکنند یا از نوعی گرفتگی بینی رنج میبرند که حتی با مصرف داروهای سرماخوردگی یا ضد آلرژیهای بدون نسخه برطرف نمیشود ممکن است دچار پولیپ بینی باشند.
پولیپ بینی نوعی ضایعه خوش خیم یا غیر سرطانی در بافت پوششی یا مخاط بینی میباشد که در اندازه و رنگهای مختلف قهوهای مایل به زرد یا صورتی رشد کرده و در ابتدا به شکل قطره اشک میباشد که به مرور و با رشد بیشتر در نهایت به انگور روی ساقه درخت شباهت پیدا میکند.
پولیپهای بزرگ یا خوشهای میتوانند باعث مشکلات تنفسی شوند و روی حس بویایی فرد تاثیر بگذارند. همچنین ممکن است سینوسها را مسدود کرده و مشکلاتی هچون عفونت مکرر ایجاد کنند.
آمار نشان میدهد ۴ تا ۴۰ درصد افراد دچار پولیپ میشوند، این ضایعات در مردان بسیار بیشتر از زنان و حدود ۲ تا ۴ برابر میباشد.
به نظر میرسد افراد مبتلا به آسم و آلرژی و کسانی که دچار سینوزیت مکرر میشوند بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. همچنین برخی کودکان مبتلا به فیبروز کیستیک ممکن است بیشتر به این عارضه دچار شوند.
پولیپ بینی در بافت ملتهب مخاط بینی رشد میکند. این مخاط یک لایه بسیار مرطوب است که به محافظت از فضای داخل بینی و سینوسها کمک میکند و هوای تنفسی را مرطوب نگه میدارد، اما گاهی ممکن است به دلیل عفونت یا تحریکات ناشی از آلرژی متورم و قرمز شده و ترشحاتی ایجاد کند.
تحریک طولانی مدت مخاط بینی میتواند به تشکیل پولیپهای بینی منجر شود که نوعی ضایعه گرد شبیه کیست کوچک بوده و ممکن است راههای بینی را مسدود کند.
برخی افراد اگرچه دچار پولیپ بینی هستند، اما مشکلی در بینی خود احساس نمیکنند، اما در افراد دیگر این ضایعات ممکن است توسط عوامل زیر تحریک شوند:
*عفونتهای سینوسی مزمن یا مکرر
*آسم
*رینیت آلرژیک (تب یونجه)
*فیبروز کیستیک
*سندرم چرگ اشتراوس
*حساسیت به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا آسپرین
این عارضه در برخی افراد به صورت ارثی وجود دارد که احتمالا از شیوهای که ژنها باعث واکنش مخاط نسبت به التهاب میشوند نشات میگیرد.
پولیپهای بینی ضایعات نرم و بدون درد درون مجاری بینی هستند که اغلب در ناحیهای که سینوسیهای فوقانی به داخل بینی تخلیه میشود (جایی که چشم ها، بینی و استخوانهای گونه به هم میرسند)
رشد میکنند.
در بسیاری از مواقع حتی فرد از وجود پولیپ اطلاع ندارد، زیرا این ضایعات فاقد حس عصبی میباشند.
پولیپها ممکن است به قدری بزرگ شوند که مجاری بینی را مسدود کرده و باعث گرفتگی مزمن شوند. برخی از رایجترین علائم وجود این ضایعات در بینی عبارتند از:
*احساس مسدود شدن بینی
*آب ریزش بینی
*ترشحات پشت حلقی
*گرفتگی و احتقان بینی
*کاهش حس بویایی
*تنفس از طریق دهان
*احساس فشار در پیشانی یا صورت
*آپنه خواب
*خر و پف
اگر علاوه بر پولیت، عفونت سینوسی نیز وجود داشته باشد احتمالا درد یا سردرد ایجاد خواهد شد.
پزشک معمولا با کمک دستگاه اتوسکوپ راههای بینی را با دقت مشاهده کرده و در صورت وجود پولیپ، آن را شناسایی میکند.
اگر پولیپ در نواحی عمیقتر سینوسها رشد کرده باشد ممکن است نیاز به آندوسکوپی بینی باشد. در این روش یک لوله نازک و انعطاف پذیر دوربین دار به انتهای بینی فرستاده میشود.
برای تعیین اندازه دقیق و محل پولیپ ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده شود، در این صورت پولیپها به شکل نقاط مات در اسکنها قابل تشخیص میباشند.
تصاویر اسکن نشان میدهند آیا پولیپ باعث تغییر شکل استخوان این ناحیه شده یا خیر. همچنین سایر ضایعات جدیتر مانند ناهنجاریهای ساختاری یا ضایعات سرطانی را رد میکند. تست آلرژی نیز به پزشک کمک میکند تا بتواند منشا التهاب دائمی بینی را پیدا کند.
در کودکان خردسال که دچار پولیپ بینی شده اند احتمالا به آزمایش بیماریهای ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک نیز نیاز خواهد بود.
برخی داروهای ضد التهاب ممکن است به کاهش اندازه پولیپ و تسکین علائم از جمله گرفتگی بینی کمک کنند.
به علاوه اسپری کردن استروئیدهای بینی با کوچک کردن پولیپ باعث کاهش آب ریزش بینی و رفع حس انسداد در این ناحیه میشود، اگرچه در صورت قطع مصرف آنها ممکن است علائم دوباره عود کنند.
برخی استروئیدهای بینی عبارتند از:
*فلوتیکازون
*بودزوناید
*مومتازون
اگر اسپریهای بینی اثر بخش نباشند ممکن است نیاز به مصرف استروئید خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزون باشد. این داروها به دلیل عوارض جانبی جدی از جمله احتباس مایعات، افزایش فشار خون و افزایش فشار در چشم به صورت طولانی مدت تجویز نمیشوند.
آنتی هیستامینها یا آنتی بیوتیکها نیز ممکن است به درمان آلرژی یا عفونتهای سینوسی ناشی از التهاب بینی کمک کنند.
در صورت عدم بهبود علائم ممکن است نیاز به عمل جراحی برای از بین بردن پولیپ بینی باشد که نوع آن به اندازه ضایعات بستگی دارد.
پولیپکتومی نوعی عمل جراحی سرپایی است که طی آن با یک دستگاه مکش کوچک بافتهای نرم از جمله مخاط از بینی خارج میشود.
برای پولیپهای بزرگتر عمل جراحی سینوسی آندوسکوپی انجام میشود که طی آن با کمک آندوسکوپ، پولیپها یا سایر انسدادها شناسایی شده و از بین میروند، همچنین دهانه حفرههای سینوسی افزایش مییابد، این عمل نیز در اکثر مواقع سرپایی انجام میشود.
استفاده از اسپری بینی و مواد شست و شو دهنده نمکی بعد از عمل جراحی به جلوگیری از عود پولیپ کمک میکند. به طور کلی کاهش التهاب مجاری بینی با اسپریهای بینی، داروهای ضد حساسیت و شست و شو دهندههای نمکی میتواند از بروز پولیپ بینی جلوگیری کند.
درمان پولیپ بینی به خصوص از طریق عمل جراحی ممکن است باعث خونریزی بینی یا عفونت بعد از عمل شود. به علاوه ادامه درمان با اسپریهای استروئیدی بینی یا کورتونهای خوراکی میتواند مقاومت بدن به عفونتهای سینوسی را کاهش دهد.
بعد از عمل جراحی اکثر علائم تا حد زیادی کاهش پیدا میکنند، با این حال از دست رفتن حس بویایی در برخی افراد ممکن است بهبود پیدا نکند.
ناگفته نماند پولیپ بینی حتی با وجود عمل جراحی نیز ممکن است در ۱۵ درصد موارد دوباره رشد کرده و به یک مشکل مزمن بینی تبدیل شود.
منبع:سومیتا